Tuesday, July 24, 2012

sık kullanımı yüzünden anlamını yitiren kelimeler


sanırsınız keyif twitter ile birlikte keşfedildi. artık herkes sürekli keyifte. kahve keyfi, caddebostan'da sahil keyfi, günbatımını izleme keyfi, rakı-balık-ayvalık keyfi, pazar kahvaltısı keyfi, futbol keyfi diye keyif listesi sonsuza kadar uzuyor. reklam kampanyaları hazırlanırken insanların diline bazı kelimelerin yerleştirilmesine dikkat edilir. keyif de öyle türedi zaten. spa keyfi, çok ucuza tatil keyfi, iki kişilik akşam yemeği keyfi başlıklı basın bültenleri ve bu bültenlerden hazırlanan haberler ve sosyal medya duyuruları sayesinde dilimize yapıştı kaldı. şimdi de içinde keyif geçen her şey anlamını yitirdi. belli başlı kelimeler var ki haberlerde ya da sosyal medya duyurularında görünce insan hemen pas geçiyor. amerikalı pazarlamacı David Meerman Scott bu tür anlamını yitiren ifadeleri lakırtılar olarak değerlendiriyor. dahası, Ekim 2006'da Lakırtı Manifestosu başlığıyla blogunda yayınlanan çalışmada halkla ilişkiler alanında anlamını yitiren ifadeleri listelemiş. 



çalışmada yer alacak ifadelerin listesini hazırlamak için Scott ilk önce seçkin PR profesyoneli ve gazeteciyi incelemiş. aşırı kullanılan kelimeleri listesine almış. araştırma için de Factiva'ya başvurmuş. Factiva Reputation Laboratuvarı Kuzey Amerika'daki şirketler tarafından gönderilen basın bültenlerini analiz etmek için metin madenciliği programını kullanmışlar. araştırmanın analiz bölümüne Business Wire, Canada NewsWire, CCNMatthews, CommWeb.com, Market Wire, Moody's, PR Newswire ve PrimeNewswire tarafından 1 Ocak 2006 ve 30 Eylül 2006 tarihleri arasında gönderilen basın bültenleri dahil edilmiş. bu dokuz aylık dönemde 388 binin üzerinde basın bülteni dağıtımı yapılmış. bu bültenlerin 74 bininin biraz üzerindeki kısmında listede bulunan ifadelerden en az biri kullanılmış. en çok kullanılan ifade ise 9 bin 895 kullanım ile "gelecek nesil". 5 binin üzerinde kullanılan ifadeler ise: esnek, dayanıklı, birinci sınıf, ölçeklenebilir ve kullanımı kolay. 2 bin ve 5 bin arasında bir kullanım sayısına sahip ifadeler ise: çığır açan, önemli görev, pazar lideri, endüstri standardında, anahtar teslimi ve sarsıcı. Binin üzerinde kullanımla listeye giren ifadeler de şöyle: birlikte çalışabilir, türünün en iyisi ve kullanıcı dostu. (David Meerman Scott, 2008, Pazarlamanın ve İletişimin Yeni Kuralları, s.164-165)

türkiye'de böyle bir çalışma var mı diye aradım, bulamadım. sanırım yapılmamış. yapılsaydı, keyif birinci sırayı kimselere kaptırmazdı bence. ayrıca scott'un listesinde yer alan ifadeler ingilizce'den çeviri. onları türkçe benzer kelimeler ile düşünürsek, sık kullanımı yüzünden anlamını yitiren ve salt lakırtı haline gelen türkçe ifadelerin scott'un listesinden çok da farklı olmayacağını düşünüyorum.

No comments: